Catalanen zijn mensen afkomstig uit de Spaanse autonome regio Catalonië en uit het Franse departement Pyrénées-Orientales, dat ook wel Noord-Catalonië genoemd wordt. De meeste Catalanen beheersen het Catalaans, een taal die voornamelijk in Catalonië gesproken wordt, wel in woord, maar niet in geschrift. Minder dan de helft van de Catalanen kan het Catalaans ook daadwerkelijk schrijven
Catalonië (Catalaans: Catalunya, Spaans: Cataluña, Aranees (Occitaans): Catalonha) is een Spaanse autonome gemeenschap in het noordoosten van het Iberisch Schiereiland. Op 27 oktober 2017 heeft de Catalaanse autonome regering eenzijdig de onafhankelijke Catalaanse Republiek uitgeroepen, waarna het landsbestuur in Madrid tijdelijk de autonomie heeft opgeschort.
fougasse, streekdessert
De hoofdstad van Catalonië is Barcelona. De regio ligt aan de kust van de Middellandse Zee en heeft een kustlijn van 580 kilometer die bestaat uit de Costa Brava, de Costa del Maresme, de Costa del Garraf en de Costa Daurada. De regio grenst in het zuiden aan de Comunidad Valenciana, in het westen aan Aragón en in het noorden aan Frankrijk en Andorra. Historisch gezien behoort ook de Franse regio Roussillon tot Catalonië.
De Spaanse autonome gemeenschap Catalonië heeft een inwonertal van meer dan 7,5 miljoen inwoners. De overgrote meerderheid van de bevolking bestaat uit Catalanen. De regio heeft een sterk ontwikkelde eigen identiteit, door zijn statuut van autonomie (de regionale grondwet) wordt het erkend als natie binnen het land Spanje. Catalonië heeft drie officiële talen: Catalaans, Spaans en Aranees (Occitaans), het gebruik van de Catalaanse taal wordt door de regionale regering sterk gepromoot. De Catalaanse Nationale Feestdag wordt gevierd op 11 september.
De constitutionele status van de regio is sinds een eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring op 27 oktober 2017 onderwerp van geschil tussen het koninkrijk Spanje, waarvan Catalonië een autonome gemeenschap is en de Generalitat de Catalunya, die Catalonië graag als een onafhankelijke republiek zou willen zien. Als reactie op deze onafhankelijkheidsverklaring stelde de Spaanse wetgever artikel 155 van de grondwet in werking, waarmee de Catalaanse autonomie tijdelijk wordt opgeschort