De katharen vormden in de 13e eeuw een christelijke gemeenschap die zich afzette tegen de leer en de hiërarchie van de Katholieke Kerk. Zij werden door prediking en militaire strafexpedities fel bestreden. Hun leer gaat uit van de eeuwige strijd tussen het geestelijke en het ‘vleselijke’. De menselijke ziel kan verlost worden uit de greep van het duivelse ‘vlees’ door een geestesdoop. Wie een dergelijke inwijding heeft ondergaan is onderworpen aan een strenge tucht van armoede, vasten en seksuele onthouding. De overgrote meerderheid van de katharen stelden hun geestesdoop uit. In 1323 zou de laatste kathaar op de brandstapel zijn gezet.
Albigenzen
De katharen werden ook wel Albigenzen genoemd, naar de Occitaanse (zuid-Franse) stad Albi, een machtig centrum van de kathaarse beweging. Het Katharisme ontstond in de twaalfde eeuw in de Languedoc en in noord-Italië.
Manicheïsme
Waarschijnlijk was de kathaarse leer een christelijke interpretatie van antieke stromingen als het Manicheïsme en de Gnosis. De katharen beschouwden zichzelf als de ware christenen, omdat zij zouden leven volgens de zuivere leer van Christus. Mogelijk is dat een verklaring voor de naam ‘Katharen’; het Griekse katharos betekent ‘zuiver’. De officiële Katholieke Kerk was volgens hen een corrumpering van de oorspronkelijke apostolische gemeenschap zoals die door Jezus Christus zou zijn bedoeld.
